ผงเคมีแห้ง มีกี่ชนิด? สารเคมีในถังดับเพลิง

ก่อนซื้อถังดับเพลิง ท่านทราบไหมครับว่าสารเคมีในถังดับเพลิง เป็นเคมีอะไรกันแน่?

เคมี ABC และเคมี BC มีคุณสมบัติแตกต่างกันอย่างไร? ทำไมถึงเป็นเรื่องที่จำเป็นต้องรู้ก่อนซื้อถังดับเพลิง..

เคยสังเกตุกันไหมครับว่า ทำไมถังดับเพลิงที่ชนิดเดียวกัน ขนาดเท่ากัน แต่ราคาถึงแตกต่างกันเยอะเหลือเกิน

ซึ่งสาเหตุหลักเลยก็มาจากคือ "ผงเคมี" ที่บรรจุอยู่ในถังดับเพลิงนั่นเองครับ ทั้งประเภทและความเข้มข้นของเคมี

ผงเคมีแห้งที่นิยมใช้กันอยู่ทั่วไปในปัจจุบันจะมีเคมีอยู่ 2 ประเภท 1. เคมี ABC ที่มีส่วนประกอบหลักจาก โมโมแอมโมเนียมฟอสเฟต (Mono Ammonium Phosphate หรือ MAP)

2. เคมี BC ที่มีส่วนประกอบหลักมาจาก โซเดียมไบคาร์บอเนต (Sodium Bicarbonate)

ชื่อผงเคมีจะเรียกตามประสิทธิภาพที่ดับไฟได้ โดยไฟจะแบ่งออกเป็น 3 ประเภท(Class) หลัก ตามประเภทของเชื้อเพลิง

Class A วัสดุของแข็งทั่วไป เช่น ไม้ กระดาษ เสื้อผ้า พลาสติก

Class B ของเหลวติดไฟ เช่น น้ำมัน แอลกอฮอล์ ทินเนอร์ น้ำมันก๊าด

Class C อุปกรณ์ไฟฟ้า หรืออุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

ชื่อเคมี ABC หมายถึง ดับไฟได้ทั้ง Class A, B, C และเคมี BC หมายถึงสามารถดับไฟได้เฉพาะ Class B และ C เท่านั้น ไม่สามารถดับไฟที่เกิดจาก ClassA ซึ่งเป็นเชื้อเพลิงทั่วไป ที่โดยปกติแล้วสามารถเกิดอัคคีภัยได้บ่อยกว่า (อันตรายมากๆ!)

แล้วเราจะรู้ได้อย่างไรว่าเคมีที่บรรจุอยู่ในถังดับเพลิง เป็นเคมีชนิดอะไรกันแน่?

วิธีที่ 1 - ดูที่ฉลาก

ถังดับเพลิงจะมีแปะฉลากข้อมูลตัวถังไว้ โดยดูที่ Fire Rating หรือตัวเลขสมรรถนะในการดับไฟถ้าตัวเลขที่ระบุ มีทั้งอักษร A และ B แสดงว่าเคมีด้านในเป็นผงเคมี ABC แต่ถ้าตัวเลขมีระบุ แค่ B เท่านั้น ด้านในจะบรรจุผงเคมี BC (เนื่องจากไม่สามารถดับ Class A ได้)

- ในกรณีนี้ต้องมั่นใจว่าผู้ผลิตหรือผู้จำหน่ายต้องเชื่อถือได้ สามารถขอเอกสารผลการทดสอบผงเคมีได้ - วิธีที่ 2 - ทดสอบด้วยตนเอง

หากไม่มั่นใจว่าเคมีที่บรรจุตรงตามฉลากถังดับเพลิงที่แปะไว้หรือไม่? เรามีวิธีทดสอบเพื่อแยกชนิดของผงเคมีที่บรรจุภายในว่าเป็นชนิด ABC หรือ BC

โดยใช้ "น้ำส้มสายชู" หรือ "กรดเกลือแบบน้ำ" หรือสารที่มีฤทธิ์เป็นกรด โดยฉีดผงเคมีจากถังดับเพลิงใส่แก้วไว้ และเทน้ำส้มสายชูลงไปที่ผงเคมี หากเป็นเคมี ABC >> ไม่เกิดปฎิกิริยาใดๆ หากเป็นเคมี BC >> มีฟองอากาศขึ้นปุดๆ ลักษณะคล้ายเคมีเดือด

การทดสอบผงเคมีดับเพลิง

----- สาเหตุที่เป็นแบบนี้ เนื่องจากเคมี ABC จะมีค่าความเป็นกรดอ่อนๆจากโมโนแอมโมเนียมฟอสเฟต เมื่อเราเทน้ำส้มสายชูที่มีฤทธิ์เป็นกรดลงไป กรดผสมกับกรด ทำให้ไม่มีปฏิกิริยาต่อกัน

แต่เคมี BC จะมีค่าความเป็นด่างจากสารโซเดียมไบคาร์บอเนต เมื่อเทน้ำส้มสายชูลงไป ด่างกับกรดมาผสมกันทำให้เกิดปฎิกิริยาเพื่อปรับความเป็นกลางและคายก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ออกมานั่นเอง ----- วิธีที่ 3 - ส่งทดสอบกับ LAB ในประเทศ

หากท่านต้องการผลทดสอบที่แน่นอน และสามารถระบุได้ถึงความเข้มข้นของผงเคมี สามารถส่งตัวอย่างผงเคมีเข้าทดสอบกับ Lab ในประเทศได้ ระยะเวลาประมาณ 1-2 สัปดาห์ก็จะรู้ผล โดยมีเอกสารระบุชัดเจนว่าเป็นผงเคมีประเภทใด ความเข้มข้นกี่%

ผลทดสอบผงเคมี

____________________________________________ บทความโดย

บจ. สยามเบสท์ สตีล เวิร์คส์

สงวนลิขสิทธิ์ทั้งบทความและรูปภาพประกอบ โดยผู้เขียน

ห้ามนำส่วนใดส่วนหนึ่งของบทความหรือทั้งหมดไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต