หลายท่านคงสงเหตุเครื่องดับเพลิงเกือบทุกประเภทจะมีเข็มวัดแรงดันที่ถังติดอยู่ เพื่อตรวจสอบว่าถังดับเพลิงพร้อมใช้งานหรือไม่ แต่เป็นข้อยกเว้นกับถังดับเพลิงชนิด CO2 ซึ่งตัวถังจะไม่มีเกจ์วัดแรงดันครับ ขออธิบายในเรื่องนี้เนื่องจากมีหลายท่านรับข้อมูลที่ไม่ถูกต้องกับเรื่องนี้อยู่ครับ ก่อนอื่นต้องเข้าใจคุณสมบัติของ CO2 ก่อนครับ เมื่ออัดก๊าซCO2ลงในภาชนะ หรือเป็นการเพิ่มแรงดันของก๊าซ
ที่แรงดันและอุณหภูมิจุดหนึ่ง CO2 จะเปลี่ยนสถานะครับ สามารถดูได้จากกราฟด้านล่าง
-CO2(s) คือสถานะของแข็ง
-CO2(l) คือสถานะของเหลว
-CO2(g) คือสถานะของก๊าซ
รูปภาพแสดง สถานะของCO2 เปรียบเทียบในอุณหภูมิและแรงดัน
(ขอขอบคุณภาพจาก chem.libretexts.org )
สามารถอธิบายง่ายๆแบบนี้ครับ
สมมุติอุณหภูมิที่ 21 องศาเซลเซียส ถ้าเราอัด CO2 เข้าไปในถังจนถึง 850 psi แรงดันจะเริ่มคงที่ที่ 850psiไม่เพิ่มขึ้น และก๊าซที่อัดเพิ่มเข้าไปหลังจาก850psiจะควบแน่นเป็นของเหลวแทน สิ่งที่เปลี่ยนแปลงคือน้ำหนักที่บรรจุในถังจะเพิ่มขึ้นเรื่อยๆเนื่องจากก๊าซกลายเป็นของเหลว
ดังนั้นถ้าเราใส่เกจ์แรงดันในถังดับเพลิงCO2 บรรจุเต็มถังเข็มแรงดันชี้ที่ 850psi หรือฉีดใช้ไปแล้วจนเกือบหมดถัง(โดยที่ยังมีของเหลวอยู่) เข็มก็ยังชี้ที่ 850psi เหมือนเดิมครับ
ดังนั้นแล้ว: มาตรวัดแรงดันจึงไม่สามารถบอกน้ำหนักหรือปริมาณที่อยู่ในถังได้ ต้องใช้การชั่งน้ำหนักเท่านั้น
หมายเหตุ: แรงดันก๊าซจะสูงขึ้นหรือต่ำลง อุณหภูมิมีผลโดยตรงครับ อ้างอิงจากกราฟคุณสมบัติของCO2 อุณหภมูิที่ 21 องศาเซลเซียส แรงดันจะอยู่ที่ 850 psi และอุณหภูมิอยู่ที่ 30 องศาเซลเซียส แรงดันจะสูงถึงประมาณ 1040 psi
ข้อควรระวัง **เครื่องดับเพลิง CO2 ไม่ให้ติดตั้งภายนอกอาคาร หรือที่โดนแสงแดดโดยตรง**
เพื่อความปลอดภัยในการใช้งาน
"เครื่องดับเพลิง CO2 ต้องติดตั้งในสถานที่ที่มีอุณหภูมิอยู่ในช่วง อุณหภูมิไม่ต่ำกว่า -20 °C และไม่เกิน 50°C"
"ห้ามดัดแปลง หรือบรรจุถังดับเพลิงเองโดยเด็ดขาด"
Q&A Q: ในเมื่อถังดับเพลิงCO2ไม่มีเข็มแรงดันบอกสถานะพร้อมใช้ แล้วมีวิธีตรวจสอบถังดับเพลิงอย่างไร? >>> สามารถตรวจสอบปริมาณสารบรรจุได้โดยการชั่งน้ำหนักถัง
Q: ถังดับเพลิง CO2 มีแรงดันเท่าไหร่ >>>> ขึ้นอยู่กับอุณหภูมิครับ ถ้าเป็นอากาศบ้านเราก็จะอยู่ที่ประมาณ 850-1200 psiครับ
Q: บางที่อาจจะบอกว่าเป็นเพราะถังดับเพลิง CO2 เป็นก๊าซมีแรงดันสูง การจะติดเกจ์วัดแรงดันสูงนั้นราคาแพงซึ่งจะทำให้ถังมีต้นทุนที่สูง หรือเกจ์วัดอาจจะราคาสูงกว่าถัง จึงไม่ใช้กัน จริงหรือไม่ >>> ผิดครับ เพราะเกจ์วัดแรงดันไม่สามารถวัดปริมาณสารที่อยู่ในถังCO2ได้ครับ
Q: สามารถเพิ่มเกจ์แรงดันต่อกับถังดับเพลิงCO2ได้หรือไม่ >>> ไม่ได้และไม่มีประโยชน์ที่จะทำครับ
หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับถังดับเพลิง สามารถสอบถามเพิ่มเติมได้ที่ 02-750-0060 บริษัท สบามเบสท์ สตีล เวิร์คส์ จำกัด ผู้ผลิตและจัดจำหน่ายถังดับเพลิง SATURN(แซทเทิร์น)
บทความโดย
บจ. สยามเบสท์ สตีล เวิร์คส์
สงวนลิขสิทธิ์ทั้งบทความและรูปภาพประกอบ โดยผู้เขียน
ห้ามนำส่วนใดส่วนหนึ่งของบทความหรือทั้งหมดไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต