ถังดับเพลิงระเบิด อันตรายที่ไม่ควรมองข้าม.....
ก่อนอื่นขอแสดงความเสียใจต่อทุกความสูญเสียที่เกิดขึ้น ต่อเหตุการณ์ที่ไม่ควรเกิดขึ้นได้ครับ
![ถังดับเพลิงระเบิด](https://static.wixstatic.com/media/aabfc4_fb27b18242f14a7db622af79ec3d18f6~mv2.jpg/v1/fill/w_134,h_134,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/aabfc4_fb27b18242f14a7db622af79ec3d18f6~mv2.jpg)
ภาพโดย https://www.sanook.com/news/8902090/gallery/4713602/
กรณีที่ถังดับเพลิงจะระเบิดขึ้นได้นั้น เกิดขึ้นได้จากสาเหตุใดบ้าง
สาเหตุที่ถังดับเพลิงระเบิด สามารถเกิดขึ้นได้จาก 2 ปัจจัย
1. แรงดันที่บรรจุอยู่ในถัง มีมากเกินไป
2. สภาพตัวถังดับเพลิงชำรุด ไม่มีความแข็งแรงเท่าเดิม
พูดถึงในกรณีแรก แรงดันที่บรรจุอยู่ในถังดับเพลิงมีมากเกินไป จนตัวถังไม่สามารถรับแรงดันได้ จึงเกิดการฉีกขาดที่ตัวถังและระเบิดแรงดันออก แล้วเหตุการณ์แบบนี้สามารถเกิดขึ้นได้หรือไม่ ขอแยกเป็นชนิดของถังดับเพลิง เพื่อความเข้าใจความต่างของถังดับเพลิงแต่ละประเภท
ถังดับเพลิงประเภท เคมีแห้ง, สารสะอาด Clean Agent, สูตรน้ำ Water mist, โฟม Foam เมื่อบรรจุสารดับเพลิงเข้าไปในถังดับเพลิงแล้ว จะต้องบรรจุแรงดันเข้าไปเพื่อให้ถังดับเพลิงมีแรงดันใช้งานได้ ก๊าซที่บรรจุเข้าไปจะใช้เป็นก๊าซไนโตรเจน ซึ่งไนโตรเจนเป็นก๊าซเฉื่อย มีอัตราการขยายตัวหรือหดตัวน้อยมาก เมื่อมีความต่างของอุณหภูมิเช่นอากาศร้อนขึ้นหรือเย็นลง ก็แทบไม่มีผลทำให้แรงดันในถังเปลี่ยนแปลงไป
ต่างจากก๊าซประเภทอื่นเช่น ออกซิเจน หรือคาร์บอนไดออกไซด์ เมื่อเจอกับอุณหภูมิที่สูงขึ้น ก๊าซจะขยายตัว ส่งผลให้แรงดันเพิ่มขึ้นตาม
แต่ถังดับเพลิงประเภท"เคมีแห้ง" ก็เคยเกิดเหตุการณ์ถังดับเพลิงระเบิดขึ้น แล้วเป็นที่สาเหตุอะไร?
ในส่วนนี้สามารถตัดปัจจัยว่าเกิดจากก๊าซที่อัดแรงดันได้เลย เนื่องจากโดยปกติแล้วจะใช้ไนโตรเจนในการอัด แต่จะมีอีกหนึ่งปัจจัยที่ทำให้ถังดับเพลิงประเภทเคมีแห้งระเบิดได้ ซึ่งก็คือ ตัวเคมีนั่นเอง
เคมีแห้งดับเพลิงนั้น แบ่งหลักๆออกเป็น 2 ประเภท คือเคมี ABC (Monoammonium Phosphate) และ เคมี BC (Sodium Bicarbonate) เคมี 2 ประเภทนี้ มีความต่างทางเคมีคือ เคมีประเภท ABC จะมีความเป็นกรดอ่อนๆ ส่วนเคมี BC จะมีความเป็นด่างอ่อนๆ ซึ่งเคมี 2 ประเภทนี้ จะนำมาผสมกันไม่ได้เด็ดขาดเนื่องจากจะทำให้เกิดปฏิกิริยาเคมีและทำให้เกิดก๊าซขึ้น ส่งผลให้แรงดันจะค่อยๆเพิ่มขึ้นอย่างช้าๆ จนตัวถังไม่สามารถรับแรงดันได้และฉีกขาด
ในส่วนถังดับเพลิงประเภท CO2 จะบรรจุเป็นก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ 100% เพราะฉะนั้นแล้วแรงดันในถังจะเพิ่มขึ้นหรือลดลงได้ เกิดจากปัจจัยภายนอกก็คืออุณหภูมิเท่านั้น
การบรรจุสารดับเพลิงโดยผู้ผลิตที่ไม่มีมาตรฐาน หรือผู้ดำเนินการขาดความรู้ความเข้าใจคุณสมบัติของสารดับเพลิง หรือความต้องการลดต้นทุนต่างๆ จะทำให้เกิดปัญหาได้
แล้วกรณีเหตุการณ์ถังดับเพลิงประเภท CO2 คาร์บอนไดออกไซด์ระเบิดนั้น เกิดขึ้นได้อย่างไร
หากให้วิเคราะห์ คงจะวิเคราะห์ได้ว่าสาเหตุเกิดมาจากทั้ง 2 ปัจจัยเลย ซึ่งก็คือ แรงดันในถังมีเพิ่มมากขึ้น และตัวถังเองเสื่อมสภาพและชำรุดอย่างมาก
โดยมาตรฐานทั่วไปแล้ว ถังดับเพลิงจะต้องสามารถรับแรงดันได้มากกว่าแรงดันสูงสุดได้มากกว่า 2 เท่าตัวเป็นอย่างน้อย ซึ่งต่อให้อุณหภูมิจะร้อนแค่ไหนหรือเกิดอุบัติเหตุทำตัวถังล้ม ตัวถังดับเพลิงต้องมีความแข็งแรงมากพอ และไม่ใกล้เคียงที่ตัวถังจะสามารถฉีกขาดได้เลย
โดยแรงดันปกติที่อยู่ในถังดับเพลิง CO2 จะอยู่ราวๆ 850 psi ที่อุณหภูมิ 21 องศาเซลเซียส แต่เมื่ออุณหภูมิสูงขึ้น จะทำให้แรงดันขึ้นสูงตาม
แรงดันที่บรรจุของถังดับเพลิง CO2 โดยประมาณ
อุณหภูมิ 21°C แรงดันประมาณ 850 psi
อุณหภูมิ 31°C แรงดันประมาณ 1,100 psi
อุณหภูมิ 49°C แรงดันประมาณ 1,800 psi >> อุณหภูมิสูงสุดที่สามารถติดตั้งและใช้งานได้ ห้ามเกินนี้
อุณหภูมิ 68°C แรงดันประมาณ 3,000 psi >> โดยปกติแล้วเซฟตี้วาล์วจะทำงานที่แรงดัน 3,000 psi
**แรงดันของ CO2 มีความผันแปรสูง ค่าที่แสดงเป็นค่าประมาณ**
การระเบิดของถังดับเพลิง CO2 ถือเป็นเรื่องอันตรายมาก เนื่องจากมีแรงดันสูงการระเบิดก็จะทำให้เกิดความเสียหายสูงตามมา (ถังดับเพลิงเคมีแห้งทั่วไป แรงดันบรรจุอยู่ที่ 195 psi น้อยกว่า CO2 ถึง 4 เท่าในสภาพแวดล้อมปกติ)
เหตุการณ์ถังดับเพลิง CO2 ระเบิดที่เกิดขึ้น การตั้งถังดับเพลิงตากแดดไว้เป็นเวลานาน จะทำให้มีอุณหภูมิสะสมเกิดในตัวถังมากขึ้น ส่งผลให้แรงดันที่อยู่ในถังนั้นมากขึ้นตาม ยิ่งร้อน แรงดันยิ่งสูง
ในส่วนตัวถัง อาจมีอายุการใช้งานมายาวนาน ตังถังขึ้นสนิมในเนื้อเหล็ก และการใช้งานอย่างโชกโชน ลากถู กระแทก ล้วนอาจส่งผลให้ถังดับเพลิงเกิดการชำรุด และส่งให้ความแข็งแรงตัวถังลดลง
อีกประการหนึ่ง ถังดับเพลิง CO2 ทั่วไปแล้วควรมีระบบป้องกัน โดยมี"เซฟตี้วาล์ว"อยู่ (อยู่ใต้ด้ามจับ) ซึ่งเมื่อแรงดันเกินกำหนดแรงดันที่เกินนั้นจะถูกระบายออกมาทางเซฟตี้วาล์ว เพื่อป้องกันไม่ให้ตัวถังเบรรจุแรงดันมากกว่าที่ควรจะเป็นเพื่อความปลอดภัย วาล์วที่ถังดับเพลิงระเบิดนั้นอาจเกิดด้วยว่าเซฟตี้วาล์วชำรุด หรือตัววา์ลวไม่ได้มีเซฟตี้วาล์วเลยก็เป็นได้
**จาการรายงานข่าว ปรากฎว่าถังดับเพลิงCO2 ที่ระเบิดนั้น ไม่มีเซฟตี้วาล์ว**
![ถังดับเพลิง co2](https://static.wixstatic.com/media/aabfc4_fe899de77c414699ace7561c064a14fa~mv2.jpg/v1/fill/w_147,h_147,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/aabfc4_fe899de77c414699ace7561c064a14fa~mv2.jpg)
แล้วถังดับเพลิงปกติที่สภาพสมบูรณ์นั้น มีความแข็งแรงเพียงพอหรือไม่?
ถังดับเพลิงประเภท เคมีแห้ง, สารสะอาด Clean Agent
แรงดันใช้งาน 195 psi
แรงดันสูงสุดที่รับได้ 1,000 psi
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
ถังดับเพลิงประเภท CO2
แรงดันใช้งาน 800-1,200 psi
แรงดันสูงสุดที่รับได้ 4,000 psi
(แต่เซฟตี้วาล์ว จะทำงานก่อนที่ประมาณ 3000 psi)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------
**หมายเหตุ: ข้อมูลเฉพาะถังดับเพลิง SATURN และ MERCURY**
วิธีป้องกัน
ตรวจเช็คเป็นประจำ
ถังดับเพลิงประเภทเคมีแห้ง การตรวจสอบถังดับเพลิงเป็นประจำ การตรวจเช็คเข็มแรงดันก็จะทำให้ทราบได้ว่าถังดับเพลิงเกิดการผิดปกติ และมีแรงดันอยู่ในเกณฑ์ปกติหรือไม่ อายุการใช้งานตัวถัง(ที่สภาพสมบูรณ์)ไม่ควรใช้งานเกิน15ปี
ห้ามร้อนเกิน 50 °C
อุณหภูมิสถานที่ติดตั้ง ถังดับเพลิง CO2 ต้องอยู่ในช่วง -20 °C ถึง 50°C เท่านั้น ห้ามติดตั้งในที่โดนแสงแดดโดยตรง เพราะจะทำให้อุณหภูมิและแรงดันในตัวถังสูงขึ้น
ห้ามติดตั้งกับรถบรรทุก
ไม่ควรติดกับรถบรรทุกหรือรถขนส่งสินค้า การชนหรือการกระแทกอาจทำให้เกิดความเสียหายต่อความแข็งแรงของตัวถังและอะไหล่ได้
ถังเป็นสนิม ควรเปลี่ยนทันที
ถังดับเพลิงทุกประเภท หากพบว่ามีการชำรุดเป็นรอย หรือมีแผลสนิมขนาดใหญ่ ควรเปลี่ยนทันที
ห้ามดัดแปลง
ห้ามดำเนินการดัดแปลง หรือแก้ไขตัวถังดับเพลิง หรือ หัววาล์ว หรือ อะไหล่ในส่วนอื่นๆโดยเด็ดขาด
เลือกบริษัทมาตรฐาน
ไม่ควรดำเนินการบรรจุหรือส่งเติมถังดับเพลิง กับหน่วยงานที่ไม่ได้มาตรฐาน ซึ่งอาจมีการดัดแปลงอะไหล่ถังดับเพลิงได้
![ถังดับเพลิงco2 ติดตั้งกับรถบบรทุก](https://static.wixstatic.com/media/aabfc4_af1a472a93f840a5b6e6eb6517b7109f~mv2.jpg/v1/fill/w_147,h_162,al_c,q_80,usm_0.66_1.00_0.01,blur_2,enc_auto/aabfc4_af1a472a93f840a5b6e6eb6517b7109f~mv2.jpg)
คำแนะนำของเรา
ถังดับเพลิงทุกประเภทไม่ควรมีอายุการใช้งานเกิน 15 ปี และไม่ควรผ่านการบรรจุซ้ำเกิน 10 ครั้ง
ถังดับเพลิงที่ผลิตโดย บริษัท สยามเบสท์ สตีล เวิร์คส์ ไม่เคยเกิดการระเบิดขึ้น
มั่นใจได้เลยว่าสินค้าเรามีความแข็งแรงและมีคุณภาพสูงที่สุด เพราะคุณภาพและความปลอดภัยคือสิ่งที่เราใส่ใจมากที่สุด
-------------------------------
บทความโดย
บจ. สยามเบสท์ สตีล เวิร์คส์
สงวนลิขสิทธิ์ทั้งบทความและรูปภาพประกอบ โดยผู้เขียน
ห้ามนำส่วนใดส่วนหนึ่งของบทความหรือทั้งหมดไปใช้โดยไม่ได้รับอนุญาต